Η εύρεση του Τροφώνιου Μαντείου

Πριν πολλά πολλά χρόνια είχε πέσει ανομβρία στην περιοχή της Βοιωτίας και δε φύτρωναν τα σπαρτά και οι κάτοικοι υπέφεραν.Τότε αποφάσισαν οι Βοιωτικές πόλεις να στείλουν αντιπροσώπους στο μαντείο των Δελφών, τους θεωρούς, για να ζητήσουν βοήθεια από το θεό Απόλλωνα. Η Πυθία τους είπε ότι μόνο το μαντείο του Τροφωνίου στη Λιβαδειά μπορεί να σας βοηθήσει. Πράγματι οι Βοιωτοί αντρόσωποι έφτασαν στη Λιβαδειά, αλλά δεν έβρισκαν το μαντείο. Ρωτούσαν τους κατοίκους, έψαχναν χωρίς αποτέλεσμα. Ο γεροντότερος εξ αυτών, ο Σάων, από το Ακραίφνιο, παρατήρησε ένα σμήνος μελισσών που πέρασε από μπροστά τοπυ και κατευθύνθηκε σε ένα σπήλαιο. Ο Σάων ακολούθησε τις μέλισσες μπήκε στο σπήλαιο και ανακάλυψε το ιερό του Τροφωνίου. Αφού θυσίασε πήρε το σωτήριο χρησμό από το μαντείο και αμέσως ο βοιωτικός ουρανός γέμισε σύννεφα. Έτσι ξανάρθε η χαμένη ζωή, τα γεννήματα και τα άλλα αγαθά πλυμμυρισαν και πάλι. Πρώτος ιερέας του μαντείου έγινε ο Σάων.Ο Σάων ήταν ο σωτήρας ων βοιωτών, όπως άλλωστε το λέει και το όνομά του, Σάων από το ρήμα σώζω και είναι συνώνυμο του Σωτήρ.
Η θέση του μαντείου σήμερα δεν είναι γνωστή. Πολλές υποθέσεις γίνονται. Άλλοι λένε ότι ήταν σε μια περιοχή μεταξύ Κάστρου και Ναού του Διός Βασιλέως, άλλοι στο λόφο του Προφήτη Ηλία και άλλοι κοντά στη δεξιά όχθη της Έρκυνας, καθώς ανεβαίνουμε προς το θέατρο. Το ιερό άλσος του Τροφωνίου άρχιζε από την Έρκυνα και έφτανε μέχρι το λόφο του Προφήτη Ηλία.

Στρουμφίτα , Γλυκούλα.